Пяць сучасных баранавіцкіх паэтаў, пра якіх трэба памятаць

Анатоль Станкевіч

Анатоль Станкевіч (1937–1999). Беларускі паэт і чырванадрэўшчык. Нарадзіўся на хутары каля в. Жарабковічы Брэсцкай вобласці. У 2 гады страціў маці, у 5 – бацьку. Выхоўвала яго мачаха, Хрысціна Антонаўна – удава з шасцю дзецьмі. Вучыўся ў «сямігодцы», у Слонімскім рамесным вучылішчы, служыў ў арміі, працаваў чырванадрэўшчыкам ў Архангельску. У 1959 годзе вярнуўся на радзіму, у г. Баранавічы, дзе скончыў вячэрнюю школу і ўніверсітэт рабселкораў пры гарадской газеце. Першы верш «Вясновая замалёўка» ён апублікаваў ва ўзросце 31 года ў газеце «Знамя камунізму». У 1996 годзе выйшаў першы зборнік «На крыльях страдающей совести». У 1999 годзе Анатоль Іванавіч быў прыняты ў Саюз пісьменнікаў Беларусі. У гэтым жа годзе трагічна загінуў пад коламі аўтамабіля. Пры жыцці ў розныя гады кіраваў літаратурнымі аб’яднаннямі: «Плынь «,» Ліра » і «Жнiвень». 8 кастрычніка 2008 г. у г. Баранавічы была ўсталявана памятная дошка Анатолю Станкевічу.

МАЛЬЧИКУ С САЧКОМ

Ты бабочек ловишь

весною везде,

Быть может,

поймал уже сотню.

У них был

единственный

солнечный день,

А ты его,

мальчик,

отнял…

Венанцы Бутрым

Венанцы Бутрым (1936–2003). Нарадзіўся ў Баранавічах. У 1965 годзе скончыў Мінскае мастацкае вучылішча па спецыяльнасці чарчэнне і маляванне. У 1963–1965 гг. працаваў настаўнікам чарчэння і малявання ў СШ №9 горада Мінска. Пасля вярнуўся ў Баранавічы і два гады працаваў настаўнікам па сваёй спецыяльнасці ў СШ №1.  Дэбютаваў у друку ў 1974 годзе ў часопісе “Маладосць”, дзе былі надрукаваны яго чатыры вершы. У 2001 годзе выйшла кніга паэзіі “У барвах зямлі».  У 2003 годзе два вершы Бутрыма трапілі ў анталогію выбранай беларускай паэзіі ХХ стагоддзя “Краса і сіла”. У кастрычніку 2003 года, праз два месяцы пасля смерці Венанцыя Бутрыма, пабачыла свет яго другая кніга паэзіі – “Паралелі “. У 2006 годзе выйшаў зборнік рускамоўнай паэзіі Венанцыя Бутрыма. Імя Венанцыя Бутрыма носіць адна з вуліц Баранавіч.

 

Свіцязянскае

Калі навагрудскія ўбачыш прасторы,

Ракітнік разгалісты, нізкі, –

Каня супыні ля Плужынскага бору,

Каб глянуць на возера зблізку.

А. Міцкевіч. Свіцязь*

А за Парэччам гонкія хвоі,

вольхі – да хмар!..

І праз ляшчэўнік промняў сувоі

коцяцца ў яр…

А ўзбоч Парэчча – не, не сасоннік…–

бор – пры сасне сасна!

Выйдзе каторая з іх да тоні –

дасягне дна

адлюстраваннем узнёслай кроны

ва ўлонні вод!..

Зачараваны пошумам-звонам,

замрэ чарот…

…Пане Адаме, стыль легкаважны,

аднак, прабач.

Я і не лірнік балюча-сярмяжны,

і не сурмач…

Вузкі палетак, дробнае зерне –

ніва мая.

Рог не пратрубіць, і не паверне

Туган каня…

Адбушавала ў нетрах стагоддзяў.

Лось ці алень

на бераг нізкі смела выходзяць

у белы дзень.

Дужае цела, подых гарачы,

лёгкасць хады.

Ужо не забудзеш – ужо пабачыў!

Ужо назаўжды!

Здарыцца часам: з поўдня, пачую,

бура ўпарта брыдзе!

І як, счакаўшы гадзіну ліхую,

дрозд перасвіст завядзе…

…Як раз апошні цёмным Басфорам

паўмесяц плыў.

Ты ж бачыў грэбень Плужынскага бору!..

І поўню сніў…

Не мінарэта белага ззянне,

не кіпарыс.

Ліпы старое ў цёплым тумане

мяккі абрыс,

бедны засценак, уціснуты долу,

ростань вартуюць крыжы.

……………………..

Дуб свіцязянскі страсае жолуд

на брук з парыжскай імжы…

* Радкі А. Міцкевіча ў перакладзе з польскай А. Бялевіча

 

Ян Збажына (Іван Савіцкі) (31.03.1964 – 10.02.2011).

Нарадзіўся ў г. Баранавічы. У 1993 г. скончыў гістарычны факультэт Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы. 

Працаваў выкладчыкам грамадска-гістарычных дысцыплін у школах і ВНУ г. Баранавічы. Пачынальнік маладзёжнага і скаўцкага руху ў г. Баранавічы. Адначасова займаўся журналістыкай. Адзін з заснавальнікаў Баранавіцкай філіі БАЖа.

Паэт, празаік. Вершы друкаваліся ў часопісах “Першацвет” (1994 г.), “Бярозка” (1995 г.), “Маладосць” (1995 г.), “Полымя” (1997 г.). Афарызмы Яна Збажыны друкаваліся ў 1998 г. у газеце “Літаратура і мастацтва”. Верш “Сахіры” друкаваўся ў кнізе выбранай беларускай паэзіі “Агледзіны” ў 1998 г. Вершы, хоку, танка Яна Збажыны надрукаваны ў калектыўным зборніку “Паэзія Берасцейшчыны ”Дзядзінец” у 1999 г.

Афарызмы, эсэ, вершы, хоку, танка, версэты Яна Збажыны надрукаваны ў літаратурным альманаху г. Баранавічы “Святліца” ў 2000 г. У 2006 г. у альманаху “Святліца” надрукавана яго апавяданне. У 2003 г. выйшла кніга твораў Яна Збажыны – “Пыл саркафагаў”.

СТАГОДДЗЕ

Айчына. Воля. Барацьба.

Пятля. Астрог і неба ў краты.

Жывога вечная сяўба

І пустазелле, бюракраты.

Гарластых цётак чарада.

Авоські. Клункі. Плёткі. Сваркі.

Штодзённасць…

Спрэчкі і нуда.

Нуда і спрэчкі…

Святы, чаркі.

Высакароднасць. Грамада.

Вячэра. Лаянка за скваркі.

Крыніца. Маці. Немаўля.

Забойцы. Здраднікі. Пачвары.

Пакутная ў слязах зямля

І лёсам гнаныя ахвяры.

Баранавіцкі паэт Іван Лагвіновіч сваім жыццём і творчасцю вучыць нас заставацца беларусамі

Іван Лагвіновіч (16.01.1940 – 29.03.2011). Нарадзіўся на хутары Запрапасць, за пяць кіламетараў ад сяла Малькавічы Ганцавіцкага раёна. Семнаццацігадовым юнаком паехаў у Данбас. Скончыў у горадзе Снежнае Данецкай вобласці горнапрамысловае вучылішча і стаў шахцёрам. Пасля службы ў войску жыў і працаваў у суседнім горадзе Тарэзе. У 1990 годзе выйшаў на пенсію, а праз год вярнуўся на Радзіму. Шэсць месяцаў жыў у Паставах. У маі 1992 года пераехаў у Баранавічы. Першая публікацыя вершаў адбылася ў 1960 годзе ў газеце “Чырвоная змена”. Калі жыў на Украіне, пісаў вершы як на беларускай, так і на рускай мовах. Пасля вяртання на Беларусь – толькі па-беларуску. У 1998 годзе верш “Востраў” быў надрукаваны ў зборніку выбранай беларускай паэзіі “Агледзіны”. У 2000 і 2006 гадах вялікія падборкі вершаў Івана Лагвіновіча былі надрукаваны ў літаратурным альманаху горада Баранавічы “Святліца”. У 2003 годзе пяць вершаў Івана Лагвіновіча трапілі ў анталогію выбранай беларускай паэзіі ХХ стагоддзя “Краса і сіла”. Аўтар кніг паэзіі: “Разлукі выраёвыя” (2000 г.), “Піліпаўка” (2001 г.), “Ляда юдолі” (2003 г.), “Далёкае і блізкае” (2004 г.), “Палыновыя кветкі” (2007 г.). Імем Івана Лагвіновіча названа вуліца у г. Баранавічы.

На Дзяды

Сёння ўвечары я

да суседкі-ўдавы не пайду,

рук сваіх ёй на плечы

даверліва не пакладу,

пра надзённыя справы

гаворкі з ёй не павяду –

сёння ўвечары.

Сёння ўвечары я

і сваю, і чужую бяду

ад дзвярэй і ад вокан,

ад лёсаў далей адвяду,

закапаю ў бары,

над балотам развею нуду –

сёння ўвечары.

Сёння ўвечары я

спажываць буду толькі ваду,

сорак сёмага года

згадаю ратуй-лебяду,

і гарбатага старца,

і ў пальцах ягоных дуду –

сёння ўвечары.

Сёння ўвечары я

помнік даўнім гадам узвяду

каля светлага гаю,

у новых дарог на віду,

не з граніту, не з бронзы,

а з чыстага золата дум —

сёння ўвечары.

 

Валерый Ігнаценка (17.06.1944 – 31.08.1996) нарадзіўся ў г. Баранавічы. У 1961 годзе скончыў СШ №5. Вучыўся ў Маскоўскім фізіка-тэхнічным інстытуце, Літаратурным інстытуце імя Горкага (1966–1969), дзе жыў у адным пакоі з вядомым рускім паэтам Мікалаем Рубцовым, але, не давучыўшыся, працягнуў адукацыю на факультэце журналістыкі БДУ. Але таксама сышоў і скончыў факультэт філасофіі БДУ.

Друкаваўся ў мясцовых газетах “Наш край”, “Текстильщик”. З’яўляўся членам літаратурнага аб’яднання “Плынь”. Шмат вандраваў па свеце, працаваць даводзілася не толькі ў перыядычных выданнях, а і на простых рабочых пасадах. Быў каардынатарам выдавецтва “Эрыдан”. Аўтар зборніка “Избранные стихотворения” (2000). Трагічна загінуў 31 жніўня 1996 года.

Маргарита

Поразъехались все. Переумерли.

Ушагали в поход на сто лет.

Плачет кровь в комарье – в вечном зуммере –

Кровь друзей… А друзей уже нет…

Льются с плеч ее волосы ласковые,

Льдистой зеленью светят глаза:

– Все на праздник ушли, все на празднике!

Жду кого-нибудь на полчаса!..

Баллада про крылья

Крыло о крыло! – случайность?

Стропа о стропу! – случайность?

Судьба о судьбу… – случайность?

Случайностей не бывает.

Из страхов людских и чаяний

Бессмертье не вырастает.

Я помню, а ты читала:

Тибетец один ждал чуда.

Ждал крыльев, смотрел на скалы

И верил, что крылья будут.

Мы все ждали крыльев, слышишь?

Как тот, незабытый, ждал их.

Нашел он скалу повыше,

Взошел на нее он, встал и

Руками в зарю вцепился.

Летел он подобно 6oгy.

Летел, а живые птицы

Давали ему дорогу.

Ероша в испуге перья,

Дорогу ему давали.

– Я верю, – шептал он, – верю…

Но крылья не вырастали.

Ногтями о небо скребся,

Чтобы не разбиться об земь.

Цеплялся за каждый лучик…

А вы говорите: случай…

Чего им всем в небе надо?!

Чего им всем не хватает?!

Без крыльев и аппаратов

Одни дураки летают!..

Ни в сон и ни в чох не верил!..

Ночь солнце в пустыню вмяла.

Ночь сердце в планету вмяла.

Выбрасываются на берег

Дельфины – им моря мало.

Выбрасываются на берег

Народы – им дружбы мало.

Выбрасываются на берег

Созвездья…

им горя мало.

Сбиваются скалы в волны.

Сбиваются волны в скалы.

Бессмертны любовь и воля,

Но смертным бессмертья мало.